Historia szkoły

Historia Szkoły Podstawowej w Ugoszczu

Rok 1918

Powstanie niepodległego państwa polskiego w 1918 roku postawiło przed władzami i społecznością obowiązek budowy nowego systemu oświatowego. Cały ciężar odbudowy szkolnictwa ponosiła słaba ekonomicznie gmina. Mimo tych trudności minister oświaty Ksawery Prauss przystąpił w 1919 roku do realizacji opracowanego w czasie wojny projektu organizacji szkolnictwa, którego podstawą miała być siedmioletnia obowiązkowa szkoła elementarna. Dekret O obowiązku szkolnym wydany 7 lutego 1919 roku przewidywał obowiązkowe wykształcenie w zakresie szkoły powszechnej dla wszystkich dzieci w wieku od 7 do 14 lat. Na ziemiach polskich byłego zaboru rosyjskiego wprowadzał obowiązkową, bezpłatną, siedmioletnią naukę dzieci. Jednakże dekret ten realizowany był etapowo. Początkowo wprowadzono obowiązek szkolny, a dopiero (po kilku latach) podwyższono stopień organizacyjny do siedmiu klas.

Okres międzywojenny

Wprowadzenie obowiązku szkolnego spowodowały trudności lokalowe i potrzebę tworzenia nowych szkół. W 1920 roku Helena Borzewska – właścicielka dóbr Ugoszcz, przekazała pod budowę szkoły, boiska i ogrodu w Ugoszczu 0,75 ha ziemi z majątku. Była to dwuklasowa szkoła, której kierownikiem był Alfred Cichoracki, a nauczycielką jego żona.
W roku szkolnym 1930/31 w Ugoszczu do szkoły uczęszczało 111 uczniów, a pracowało dwóch nauczycieli A. Cichoracki wraz z żoną.
11 marca 1932 roku Sejm uchwalił ustawę o nowym systemie szkolnictwa, której inicjatorem był Janusz Jędrzejewicz. Ustawa ta określała kierunek wychowawczy szkolnictwa, jego program i organizację. Podstawę szkolnictwa stanowiła siedmioletnia szkoła powszechna utrzymana przez państwo wspólnie z samorządem terytorialnym. Pod względem organizacyjnym szkoła powszechna podzielona została na trzy stopnie i trzy szczeble programowe.

Tworzenie większej liczby oddziałów w szkołach w wyniku reformy Jędrzejewicza, spowodowało trudności lokalowe szkolnictwa, szczególnie w większych wioskach. W 1938 roku Zarząd Gminy Żałe podjął także decyzję o budowie szkoły w Ugoszczu. Inwestycje rozpoczęto wiosną 1939 roku, ale przerwano z powodu wybuchu wojny. W czasie okupacji Niemcy rozebrali część wystawionych już murów, przeznaczając cegłę na budowę domów dla osadników z Besarabii w Żałem.

Lata wojny i okupacji

Wraz z wybuchem II wojny światowej, w sposób zasadniczy zmieniła się sytuacja polskiego szkolnictwa. Plany i rozkazy Hitlera dotyczące wyniszczenia tych grup ludności, które przyczyniały się do szerzenia polskiej kultury, a które stanowiły szczególne niebezpieczeństwo dla Rzeszy, na terenie powiatu Rypin i Lipno miał realizować Albert Foster.
Na terenie powiatu rypińskiego w październiku 1939 roku Niemcy zaczęli tworzyć paramilitarną organizację pod nazwą Selbstschutz. Organizacja ta podporządkowana Głównemu Urzędowi Bezpieczeństwa Rzeszy została podzielona na inspektoraty, a te z kolej na powiaty z kierownikiem powiatowym na czele. W drugiej połowie września 1939 roku z Inspektoratu w Brodnicy przybył do Rypina oficer SS Herman Knieffal, który został mianowany kierownikiem Selbstschutzu na powiat rypiński.
Do organizacji wstępowali również miejscowi Niemcy. Szczególnie aktywnie działającym w tej organizacji stał się August Nikolaj, kierownik szkoły niemieckiej z Somsior – komisarz Selbstschutzu na powiat rypiński.
W październiku 1939 r. Niemcy rozpoczęli masowe aresztowania nauczycieli. Noc z 2 na 3 listopada 1939 r. była tragiczną dla wielu pedagogów. W tym właśnie czasie zginął Alfred Cichoracki, nauczyciel szkoły w Ugoszczu.
Bezpośrednia akcja eksterminacyjna przeprowadzona przez Selbstschutz i Gestapo doprowadziła do śmierci znacznej liczby nauczycieli powiatu rypińskiego (z 72 osób przeżyło 9).

Powojenne dzieje Szkoły w Ugoszczu

Koniec ciężkiego jarzma okupacji hitlerowskiej dla Ugoszcza nastąpił 22 stycznia 1945 roku. Pierwsze zajęcia szkolne odbyły się 18 lutego tegoż roku w trzech pokojach znajdujących się na parterze pałacu. Pod datą 1 marca 1945 roku Kazimierz Kruszewski zapisał „dziatwa miejscowa samorzutnie zgromadziła się chociaż w ciasnej i nieumeblowanej szkole i pod kierownictwem Janiny Muczyńskiej rozpoczęła naukę”.

Pierwsze początki w nowo zorganizowanej szkole napotkały na wielkie trudności i kłopoty. Okazało się, że sala szkolna w budynku pracowników jest ciasną i nie zmieści chętnej do nauki młodzieży. Muczyńska po porozumieniu się z tymczasowym nadzorem majątku uzyskała zezwolenie na zajęcie pod szkołę trzech pokoi na dole w pałacu majątku.
Pałac, w którym odbywały się zajęcia szkolne został zbudowany w latach 1868- 1883 przez Zdzisława Borzewskiego, właściciela dóbr Ugoszcz. Częściowo przebudowany w 1904 roku, remontowany w 1937 roku, eklektyczny, położony wśród starodrzewia, na wysokiej skarpie opadającej ku Jezioru Ugoszcz, z rozległym podjazdem.

Pałac piętrowy, z portykiem kolumnowym w elewacji frontowej, murowany, otoczony ogrodzeniem murowanym, pierwotnie z elementami drewnianymi. Brama wjazdowa neorokokowa, metalowa z II poł. XIX wieku. Wokół pałacu park krajobrazowy założony w II połowie XIX wieku, przekomponowany po 1904 roku według projektu Stefana Celichowskiego.
W 1945 roku pałac przeszedł na skarb państwa, które pozwoliło na częściowe wykorzystanie jako bazy dydaktycznej. W latach pięćdziesiątych właścicielem był Zakład Rolny, w sześćdziesiątych mieściła się tu szkoła i biblioteka. W zasadzie od zakończenia II wojny światowej, aż do 1966 roku w pałacu mieściła się szkoła z biblioteką oraz mieszkania dla nauczycieli.
Baza lokalowa szkoły była ładna, lecz słabo wyposażona. Na początku swej działalności szkoła posiadała: jeden krzyż, 2 godła państwowe, 1 mapę ścienną, 1 globus, 1 szyld z napisem: Publiczna Szkoła Powszechna w Ugoszczu, 2 tablice, 25 ławek, 30 kałamarzy, 2 stoły oraz 2 krzesła. Szkoła szybko stara się o pozyskanie wyposażenia we własnym zakresie.
W okresie wiosny i lata w roku 1946 dzieci pod kierunkiem opiekuna K. Kruszewskiego organizują ,,spółdzielnie uczniowską”, dekorują szkołę kolekcją motyli, jaszczurek, nietoperzy. Zwiększa się także wyposażenie szkoły i biblioteki dzięki pozyskiwanym funduszom z imprez szkolnych. Młodzież dba również o wygląd zewnętrzny szkoły. Zajmuje się parkiem okalającym budynek szkoły, pielęgnuje kwiaty, dba o estetykę.

Z rokiem szkolnym 1947/48 szkoła otrzymuje 6 ławek 3 osobowych i 3 wiszące tablice. W tym samym roku zarząd Gminy Żałe przekazuje szkole wieszaki na ubrania dzieciom oraz wstawia brakujące szyby w oknach. Staraniem kierownictwa szkoły i zbieraniem odpowiednich funduszy powiększa się stan biblioteki szkolnej ze stanu na dzień 01.11.- 64 pozycji do 113 w dniu 15.01.1948r.

Po roku 1966

W okresie wakacji 1948 roku staraniem zarządu gminy przeprowadzono gruntowny remont szkoły oraz doposażono w meble. W następnych latach szkoła nadal funkcjonowała w pałacu, w którym brakowało już sal lekcyjnych dla zwiększającej się liczby uczniów. Położona w pięknym parku odstraszała swym wyglądem, wymagała już nie remontu, ale kompletnej przebudowy. Dopiero w 1966 roku powstaje budynek szkoły tzw. Tysiąclatka. Szkołę zbudowano z dotacji Społecznego Funduszu Budowy Szkół, kosztem 2,750 tysięcy złotych. Do użytku szkolnego została oddana 25 września 1966r. W następnych latach była wyposażana w potrzebne pomoce naukowe, a z czasem i modernizowana. Kompletne prace remontowo – modernizacyjne zostały przeprowadzone w okresie X – XI 2003 roku. Program Rozwoju Szkoły podjęty przez Radę Pedagogiczną na lata 2001-03 obejmował m.in. zadania związane z poprawą estetyki i funkcjonalności budynku. Zaplanowane przedsięwzięcia dotyczyły głównie ocieplenia budynku na zewnątrz, wykonania nowej elewacji oraz przeprowadzenia innych pozostałych robót z tym związanych, jak ocieplenie dachu i wymianę jego pokrycia, wymianę obróbki blacharskiej, orynnowanie i instalacji odgromowej.

Zgodnie z projektem ściany zewnętrzne i stropodach, ocieplono warstwą styropianu, wykonano elewację z tynku mineralnego oraz wymieniono blacharkę, orynnowanie i instalację odgromową. Zaplanowane roboty oprócz tego, obejmowały modernizację pomieszczeń szkoły. Prace elektryczne objęły wymianę okablowania z aluminiowego na miedziane, wymianę tablic rozdzielczych i bezpiecznikowych, punktów świetlnych z żarowych na świetlówkowe, gniazd i wyłączników. Prace wewnątrz budynku dotyczyły też wymiany stolarki drzwiowej i poszerzenia otworów drzwiowych. Dokonano również wymiany podłóg o pokryciach gumolitowych na parkiety dębowe. Założono posadzki z płytek z kamieni sztucznych na korytarzu i w szatni. Poza tym, w budynku szkoły wykonano remont malarski sal lekcyjnych i innych pomieszczeń. Roboty te zostały przeprowadzone przez pracowników szkoły oraz rodziców, którzy w niebagatelny sposób przyczynili się do wykonania tych prac. Obecnie szkoła prowadzi działalność w obiekcie całkowicie wyremontowanym i zmodernizowanym. Posiada nowoczesne wyposażenie, pomoce dydaktyczne i sprzęt.

Poprzedni kierownicy i dyrektorzy szkoły

1. Alfred Cichoracki – kierownik 2-klasowej szkoły, a od 1932 roku 7-klasowej szkoły w latach 1920-1939.
2. Kazimierz Kruszewski – nauczyciel języka polskiego i historii; kierownik 7-klasowej szkoły podstawowej w latach 1945 – 1949.
3. Stefan Bejgrowicz – nauczyciel matematyki i kierownik szkoły w latach 1949 – 1953.
4. Irena Ziółkowska – nauczycielka klas I-III, kierownik szkoły w latach 1953- 1956.
5. Stanisław Topolewski w latach 1956 – 1959 kierownik 7-klasowej szkoły podstawowej.
6. Henryk Kalmus – w roku szkolnym 1959/1960 kierownik szkoły.
7. Sabina Kwiatkowska – nauczyciel historii, a w okresie 1.09.1960 – 1980 dyrektor szkoły.
8. Stefan Jankowski – nauczyciel języka polskiego, od 1980 r. do 1985 r. dyrektor szkoły podstawowej.
9. mgr Mirosław Zabłocki – nauczyciel muzyki, techniki i informatyki, od 1985r – 31.12.2007r. dyrektor szkoły.
10. Maryletta Słowik – nauczyciel wychowania przedszkolnego, od 1976r. do 1996r. dyrektor przedszkola w SP Ugoszczu