„Matematyka z historią w tle” – w Bydgoszczy i nie tylko

Grupa uczniów z klas VI –VIII realizująca projekt „Matematyka z historią w tle”, wybrała się 13 grudnia na wyjątkową wyprawę. Wyjazd ten był dla nich nagrodą za wszystkie podejmowane od września działania projektowe. W wycieczce wzięły udział również piątoklasistki, które w ten sposób wyróżniono za aktywność w drugim projekcie – „ Z matematyką nam po drodze”.

Pierwszym punktem wyprawy było Europejskie Centrum Pieniądza w Bydgoszczy, gdzie uczniowie mogli podziwiać „Skarb bydgoski”, odkryty na początku tego roku w  katedrze pw. św. Marcina i Mikołaja. Jest to wyjątkowe w skali kraju i istotne w wymiarze europejskim odkrycie archeologiczne. „Skarb bydgoski” to ponad 480 złotych monet z okresu przełomu XV/XVI wieku do 1652 roku, pierścionki zdobione szlachetnymi kamieniami, różne ozdoby i dewocjonalia oraz części stroju (w tym srebrne i złocone guzy, dekoracyjne rozety, pontaliki itp.),  a także amulet ”wilczy kieł”. Ciekawa opowieść pani prowadzącej lekcję muzealną dostarczyła zwiedzającym wielu nowych wiadomości o czasach, które ów niezwykły skarb pamięta.

Druga część zajęć odbyła się w miejscu, gdzie w XVIII wieku funkcjonowała pręgarnia (część Mannicy Królewskiej), w której wybijano monety. Zwiedzanie  tej wystawy nasi uczniowie rozpoczęli od poznania procesu wytwarzania monet, który został zilustrowany podświetlanymi reprodukcjami witraży z mennicy w Konstancji, a także wybranymi rycinami autorstwa Georgiusa Agricoli. Potem mogli podziwiać narzędzia kowalskie i inne przedmioty takie jak np. tygle, stemple mennicze, skrzynię – skarbiec, a także zabytki kultury materialnej znalezione w trakcie wykopalisk prowadzonych na terenie dawnej mennicy. Imponująco na wystawie prezentował się model stylizowanej śruby menniczej, używanej do wytwarzania grubych monet: talarów i półtalarów. Obok dużych monet, do których należały także dukaty, mennica bydgoska wybijała również drobne szelągi i trojaki. Wszystkie monety wytwarzane w tym miejscu odznaczały się znakomitym opracowaniem artystycznym, gdyż stemple do nich wykonywali znani artyści. Nasi uczniowie nie kryli zachwytu nad pięknem eksponowanych monet, jednak o tej najpiękniejszej i najbardziej cennej mogli tylko posłuchać i obejrzeć ją dzięki technologii 3D.  O słynnej studukatowej złotej monecie z 1621r., (350g), uważanej za najpiękniejszą z europejskich monet „opowiedział uczniom król Zygmunt III Waza”. Jedną z takich sześciu zachowanych monet z jego wizerunkiem, które wybito właśnie w bydgoskiej mennicy, sprzedano w styczniu tego roku na prestiżowej aukcji w USA za ponad 2 mln dolarów.

Po obejrzeniu kunsztownych dzieł bydgoskiej mennicy, uczestnicy wycieczki mogli zaprojektować swoją własną monetę. Plastyczna twórczość sprawiła im wiele radości, a wzory monet, które powstały podczas ostatniej części zajęć były niezwykle pomysłowe.

Kolejnym punktem wyprawy była wystawa pt. „Niepodległa Polska. 1918 rok”, która znajdowała się w jednym z budynków Muzeum Okręgowego im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy – Spichrze nad Brdą. Przemieszczając się do tego miejsca, uczestnicy wycieczki mieli okazję podziwiać piękno nowoczesnej i zabytkowej architektury oraz walory krajobrazowe  „Bydgoskiej Wenecji”. Wybór wystawy podczas planowania wycieczki nie był przypadkowy. Uczniowie rozpoczęli realizację projektu „Matematyka z historią w tle” od uczczenia 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości opracowaniem zbioru stu zadań oraz organizacją międzyszkolnego konkursu interdyscyplinarnego. Postanowili więc, że doskonałym zakończeniem całego przedsięwzięcia będzie obejrzenie wystawy związanej z tym wyjątkowym  jubileuszem naszego kraju.

Ideą wystawy jest przedstawienie dążenia Polaków do odzyskania wolności po 123 latach zaborów i powrót Polski na mapę Europy. Zwiedzając ją uczniowie mogli w różny sposób systematyzować swoją wiedzę na tematy związane m. in. z walkami Polaków w okresie I wojny światowej, powstań narodowych oraz wojny polsko-bolszewickiej. Na wystawie przedstawiono również różne przykłady działań, które zapewniały ludności polskiej podtrzymywanie tożsamości narodowej (np. organizowanie manifestacji i spotkań patriotycznych, czy też tajne nauczanie historii i języka polskiego). Dzięki ekspozycji nasi uczniowie mogli lepiej poznać sylwetki wielkich patriotów i mężów stanu, takich jak Józef Piłsudski, Jan Ignacy Paderewski czy Roman Dmowski. Na wystawie szeroko zaprezentowano problematykę integracji ziem polskich, decyzji nowo powołanego rządu polskiego oraz kwestie społecznego odbioru i zaangażowania się Polaków w tworzenie II RP. Zaakcentowano również wątek regionalny, który podkreśla udział bydgoszczan w wydarzeniach, towarzyszących odzyskaniu przez Polskę niepodległości. Ponadto uczniowie mogli obejrzeć fragmenty życia codziennego z okresu walk i tworzenia się niepodległego państwa polskiego. Dodatkowo zwiedzający mieli do dyspozycji mini-przebieralnię, zaopatrzoną w kopie strojów, a także broni i przedmiotów codziennego użytku z tamtych czasów.

Przed opuszczeniem miasta, uczestnicy wycieczki odwiedzili bydgoską farę, gdzie odnaleziono skarb, który mogli podziwiać w Europejskim Centrum Pieniądza. Katedra jest najstarszym, najcenniejszym i jednocześnie najbardziej wyjątkowym zabytkiem Bydgoszczy. We wnętrzu średniowiecznego budynku uczniowie mogli obejrzeć m.in.: barokowy ołtarz z obrazem Matki Boskiej Pięknej Miłości, rokokowe stalle (siedziska dla zakonników karmelickich), rzeźby św. Marcina i Mikołaja oraz wielobarwne polichromie na ścianach, sklepieniach i filarach.

Termin wycieczki zbiegł się z 37. rocznicą wprowadzenia w Polsce stanu wojennego. Przy krzyżu w Górsku – miejscu związanym z męczeńską śmiercią ks. Jerzego Popiełuszki, uczniowie wysłuchali prelekcji p. Z. Łukaszewskiego na temat ówczesnych wydarzeń. Chwilą zadumy i zapaleniem znicza oddali hołd wszystkim tym, którzy walczyli o wolość naszego kraju w okresie PRL-u.

Ostatnim punktem wycieczki był pobyt w jednym z toruńskich centrów handlowych. W tym miejscu uczestnicy wyprawy mieli okazję zobaczyć świąteczne promocje i przeceny oraz sprawdzić swoje umiejętności rachunkowe przy samodzielnym dokonywaniu zakupów. Niektórym udało się trafić na okazje typu: „wszystko za 0,99zł”, „SALE -70%” , „ drugi towar za pół ceny”, itp. Oczywiście chętnie z tych okazji korzystali, wykorzystując w praktyce wiedzę zdobytą na lekcjach matematyki.

Do Ugoszcza wrócili z dużym zasobem nowej wiedzy i ciekawych doświadczeń.

Wyjazd odbył się dzięki otrzymanemu od Fundacji mBanku dofinansowaniu projektu „Matematyka z historią w tle”.

Beata Góralczyk